พระอัจฉริยภาพด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม

นับตั้งแต่วันที่เสด็จเถลิงถวัลย์ราชสมบัติ เมื่อวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๔๘๙ เป็นต้นมา พระราชกรณีกิจที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงกระทำมาอย่างสม่ำเสมอ คือ การทรงหาแนวทางในการบำบัดทุกข์บำรุงสุขของประชาชนชาวไทย โดยพระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมเยือนราษฎรในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศ ทรงรับทราบปัญหาความทุกข์ยากของราษฎร และทรงพระวิริยะอุตสาหะที่จะพัฒนาประเทศและความเป็นอยู่ของราษฎรให้ดีขึ้น โดยพระราชกรณียกิจต้านต่างๆ ได้ก่อเกิดเป็นโครงการเพื่อการพัฒนาชีวิตและความเป็นอยู่ของประชาชนกว่า ๑,๐๐๐ โครงการทั่วประเทศ ชาวไทยทุกสาขาอาชีพจึงเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็พระเจ้าอยู่หัว ให้ทรงเป็นแบบอย่างสูงสุดในการดำเนินชีวิตและการทำงาน

หากเราศึกษาเรียนรู้การทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวให้ลึกซึ้งแล้ว จะเห็นได้ชัดเจนว่าพระองค์ทรงนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม มาใช้ในพระราชกรณียกิจเกี่ยวกับการพัฒนาประเทศเกือบทุกด้าน ซึ่งพระอัฉริยภาพด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีมากมายหลายด้านเหลือคณานับ ทั้งเรื่อง ดิน น้ำ ภูมิอากาศ เครื่องจักร การสื่อสาร พลังงาน โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง ดำรงพระองค์เป็นตัวอย่างของนักวิทยาศาสตร์ นักเทคโนโลยีและนวัตกรรรมของไทยด้วยการ

(๑) ในทางวิชาการ ทรงติดตามความก้าวหน้าด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมอย่างต่อเนื่อง และทรงนำความรู้ทางวิชาการดังกล่าว มาทดลองยืนยันกับสภาพแวดล้อมของไทยด้วยพระองค์เอง

(๒) ในทางปฏิบัติ พระองค์ทรงงานทุกเรื่อง โดยใช้หลักวิทยาศาสตร์ เริ่มต้นจากทรงสังเกตสภาพปัญหาและความต้องการของประชาชนในพื้นที่ต่างๆ ที่ได้เสด็จพระราชดำเนินและทรงนำมาตั้งสมมุติฐาน เก็บข้อมูล วิเคราะห์ผล เพื่อที่จะพระราชทานแนวทางในการพัฒนาอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่การวิจัยและพัฒนา ทำตันแบบ ทดลองตลาด และแก้ไขดัดแปลง โดยเมื่อดำเนินการเป็นที่ได้ผลแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำไปเผยแพร่แก่ราษฎร ส่วนราชการ และหน่วยงานภาคเอกชนขยายผลสู่การใช้ประโยชน์ต่อไป โดยทรงเน้นให้มีการบูรณาการระหว่างหน่วยงานและศาสตร์ต่างๆ การรวมกลุ่มของชาวบ้าน และการเชื่อมโยงตั้งแต่ผู้ผลิตถึงตลาดอย่างครบวงจร

(๓) ในทางการติดตามผล พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงให้ความสำคัญกับขั้นตอนการติดตามผลการดำเนินงานของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริเป็นอย่างมากโดยพระองค์จะเสด็จพระราชดำเนินไปยังพื้นที่ดำเนินการเมื่อมีโอกาส เพื่อทอดพระเนตรความก้าวหน้าและพระราชทานแนวทางในการแก้ปัญหาให้งานเป็นไปตามพระราชประสงค์

ทั้งนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่าสิ่งที่ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศขาดแคลนและต้องการ คือ ความรู้ในการหากินและพัฒนาคุณภาพชีวิต จึงทรงเน้นถึงการสร้างตัวอย่างความสำเร็จจากการใช้ประโยชน์จากวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม โดยมีพระราชดำริให้ จัดตั้งศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริขึ้นในทุกภูมิภาค เพื่อเป็นสถานีวิจัยและพัฒนา และเผยแพร่วิทยาการสู่ประชาชน โดยเนันการช่วยเหลือตนเอง ความประหยัด และความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในแต่ละท้องถิ่น ดังพระบรมราโชวาท ว่า

"...การใช้เทคโนโลยีอันทันสมัยในงานต่าง ๆ นั้น ว่าโดยหลักการควรจะให้ผลมากในเรื่องประสิทธิภาพ การประหยัด และการทุ่นแรงงาน แต่อย่างไรก็ตาม ก็ยังจะต้องคำนึงถึงสิ่งอื่นอันเป็นพื้นฐานและส่วนประกอบของงานที่ทำด้วย อย่างในประเทศของเรา ประชาชนทำมาหาเลี้ยงตัว ด้วยการกสิกรรมและการลงแรงทำงานเป็นพื้น การใช้เทคโนโลยีอย่างใหญ่โตเต็มรูปหรือเต็มขนาดในงานอาชีพหลักของประเทศ ย่อมจะมีปัญหา เช่น อาจทำให้ต้องลงทุนมากมายสิ้นเปลืองเกินกว่าเหตุ หรืออาจก่อให้เกิดการว่างงานอย่างรุนแรงขึ้น เป็นตัน ผลที่เกิดก็จะพลาดเป้าหมายไปห่างไกล และกลับกลายเป็นผลเสีย ดังนั้น จึงต้องมีความระมัดระวังมากในการใช้เทคโนโลยีปฏิบัติงาน...."

(พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้า
ณ อาคารใหม่สวนอัมพร วันเสาร์ ที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๒๓)

ข้อมูลจาก : หนังสือพระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย พระบิดาแห่งนวัตกรรมไทย

วีดีทัศน์เฉลิมพระเกียรติ พระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย