วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม เพื่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมและภัยพิบัติ

ในขณะที่การพัฒนาประเทศในช่วงที่ผ่านมามุ่งการตอบสนองความต้องการเกี่ยวกับการเติบโตทางเศรษฐกิจ และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ โคยขาดการวางแผนอนุรักษ์และบริหารจัดการที่เหมาะสม ผลของการพัฒนาดังกล่าวก็ได้สร้างความเสียหายต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก ทั้งนี้ ปัญหาดังกล่าวไม่ได้เกิดขึ้นแต่ในประเทศไทยเพียงประเทศเดียว แต่ยังเป็นปัญหาร่วมกันของประเทศต่างๆ ทั่วโลก ส่งผลกระทบให้เกิดปัญหาทั้งในระดับประเทศ เช่น น้ำเสีย การขาดแคลนน้ำ อุทกภัย ดินและป่าเสื่อมโทรม จนกระทั่งถึงปัญหาที่ทุกประเทศทั่วโลกต้องรับผลกระทบร่วมกัน โดยเฉพาะในเรื่องของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่กำลังทวีความรุนแรงขึ้นทุกวันในปัจจุบัน

หนึ่งในแนวพระราชดำริที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงใช้ในการพัฒนาช่วยเหลือประชาชนอยู่เสมอ คือ หลักการแก้ปัญหาตามวิถีธรรมชาติและประยุกต์ใช้สิ่งที่มีอยู่ในท้องถิ่น อันเป็นทุนและความเข้มแข็งของชุมชนมาแก้ปัญหา โดยเฉพาะในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่ทรงมีพระราชดำริให้ดำเนินโครงการอนุรักษ์และฟื้นฟูในด้านต่างๆ โดยเฉพาะในเรื่องน้ำ ปา และดิน รวมทั้งในเรื่องการจัดการภัยพิบัติซึ่งแนวพระราชตำริที่ทรงพระราชทานให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องยึดเป็นหลักในการดำเนินงานอยู่เสมอ คือ "การใช้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ" โดยจะทรงเน้นการเอาประโยชน์จากธรรมชาติรอบตัวมาใช้ในการแก้ปัญหา เช่น ในเรื่องปัญหาน้ำเสีย พระองค์ท่านมิได้ทรงมีพระราชประสงค์ให้แก้ไขด้วยการก่อสร้างโรงงานบำบัดน้ำเสียที่มีมูลค่าสูง แต่กลับทรงสนพระราชหฤทัยเกี่ยวกับการใช้ผักตบชวาและพืชน้ำอื่นๆ มากรองน้ำและดุดชับโลหะหนัก หรื่อเติมออกซิเจนด้วยกังหันน้ำชัยพัฒนา ซึ่งเป็นเครื่องจักรแบบง่ายๆ แต่มีประสิทธิภาพสูงที่ทรงกันคว้าประดิษฐ์ขึ้นด้วยพระองค์เอง

ข้อมูลจาก : หนังสือพระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย พระบิดาแห่งนวัตกรรมไทย